Η μέθοδος της υπερβολής

Τα τηλεοπτικά «πυροτεχνήματα» συσκοτίζουν τα προβλήματα

Τα ΝΕΑ 14/2/2002

Τελικά, φαίνεται πως όταν στο ελληνικό πολιτικό σύστημα παρουσιάζεται εικόνα ομοφωνίας πρέπει το λιγότερο να επιφυλάσσεσαι. Τα παραδείγματα είναι πολλά και μάλιστα από την πρόσφατη πολιτική ιστορία.

Το τελευταίο υπήρξε μόλις πριν από δύο εβδομάδες, όταν σημειώθηκε μια πραγματική εκστρατεία υπεράσπισης του Προέδρου της Δημοκρατίας. Αφορμή ήταν μια «κίτρινη» τηλεοπτική εκπομπή, στην οποία έγινε μια καταφανώς ατυχής προσπάθεια να εμπλακεί ο Κ. Στεφανόπουλος στην υπόθεση του παράνομου τζόγου, με βάση τη γνωστή λογική... «ο αστυνόμος είναι... μπουζούκι».

Η αντίδραση δεν χαρακτηρίσθηκε μόνο από την ομοφωνία, αλλά και από την άκριτη υπερβολή. Κυκλοφόρησαν σενάρια παραίτησης του Προέδρου και προκήρυξης πρόωρων εκλογών, ανακαλύφθηκαν κίνδυνοι για το πολίτευμα, καταδικάσθηκαν θεσμικά παράκεντρα και σκοτεινά συμφέροντα που συνωμοτούν κ.ο.κ. Εν γένει, σχεδόν, οι πάντες επιδόθηκαν στο γνώριμο εν Ελλάδι σπορ της συνωμοσιολογίας.

Βέβαια, είχε προηγηθεί μια άλλη υπερβολή με διαφορετικό πρόσημο, αλλά με αφορμή και πάλι «κίτρινες» τηλεοπτικές εκπομπές. Η υπερβολή αφορούσε τον τζόγο παράνομο και μη. Οι καραδοκούντες Κήνσορες, πήραν τη σκυτάλη από τις αμφιλεγόμενες αποκαλύψεις αυτών των εκπομπών και επιδόθηκαν σε ένα πραγματικό παραλήρημα στείρας ηθικολογίας, αδιέξοδου πουριτανισμού και παλιομοδίτικου κρατικισμού.

Ένα θέμα φοροδιαφυγής-φοροκλοπής και χρήσεων γης (ώστε να μη μετατρέπονται σε «φρουτιέρες» ολόκληρες περιοχές) μεγιστοποιήθηκε και μετατράπηκε σε λυδία λίθο για την ηθική όλης της κοινωνίας. Ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα έγινε αφορμή για να εξαπολυθούν μύδροι κατά του τζόγου στο σύνολό του, που, αν παίρνονταν στα σοβαρά, θα οδηγούσαν από τη μία να καταργηθούν καζίνα, ΠΡΟ-ΠΟ, ΛΟΤΤΟ και όλα τα επίσημα παιχνίδια και από την άλλη να επιβληθούν πρωτοφανείς απαγορεύσεις επιπέδου ποτοαπαγόρευσης.

Όπως σημείωνε, εύστοχα, τις προάλλες στα «ΝΕΑ» ο Χρ. Ιορδάνογλου: «... ο δρόμος των επεμβάσεων στην καθαρά ατομική σφαίρα (ακόμα και με τις καλύτερες προθέσεις) δεν έχει σταματημό. Αλήθεια, πού μπαίνει το όριο; Και το αλκοόλ και το κάπνισμα χαλούν οικογένειες. Όσο δε για τον έρωτα, αυτός να δείτε πόσες οικογένειες χαλάει...».

Όταν, όμως, ακολουθείς τη μέθοδο της υπερβολής, η μία υπερβολή προετοιμάζει το έδαφος για την επόμενη και, κυρίως, υποπίπτεις σε ακραίες αντιφάσεις. Στο παράδειγμά μας, η περίπτωση κίτρινης δημοσιογραφίας που αφορούσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ρίχτηκε στο πυρ το εξώτερον. Η κατά τίτλο κίτρινη δημοσιογραφία που αφορούσε τον τζόγο και η οποία προετοίμασε το έδαφος στην καταδικασθείσα περίπου καθαγιάστηκε.

Δεν ήταν μόνο ή κυρίως οι αλλεπάλληλες συσκέψεις για τον τζόγο και τη διαφθορά. Ήταν, κυρίως, η συνάντηση του δημοσιογράφου-Πουαρώ με τον υπουργό Δημόσιας Τάξης, κατόπιν προσκλήσεως του δεύτερου, και η αποπομπή Χρυσανθακόπουλου από την Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ. Ο συγκεκριμένος βουλευτής θα μπορούσε να είχε διαγραφεί πολλές φορές στο παρελθόν, όταν υποστήριζε σχεδόν «εθνικοσοσιαλιστικές» θέσεις. Αποπέμφθηκε τώρα και έτσι, κατ' ουσίαν, νομιμοποιήθηκε η υποκλοπή διά της κρυφής κάμερας προσωπικών συνομιλιών. Καθαγιάστηκε η κίτρινη δημοσιογραφία που καταδικάσθηκε λίγες ημέρες μετά, στο πρόσωπο ενός άλλου «λειτουργού» της.

Η υπερβολή δεν οδηγεί όμως μόνο σε αντιφάσεις, αλλά και σε διαδοχικές... ανακαλύψεις της Αμερικής.

Διότι σενάρια πίεσης ή και αποσταθεροποίησης του πολιτικού σκηνικού από συμφέροντα με ονοματεπώνυμο πράγματι αναπτύσσονται κατά καιρούς. Με πιο σοβαρό τρόπο, όμως, από τις τηλεοπτικές «φούσκες».

Διότι το πρόβλημα της χρηματοδότησης των πολιτικών από τοπικούς ή εθνικούς βαρόνους είναι πράγματι υπαρκτό. Και το αμετάβλητο έως σήμερα εκλογικό σύστημα συμβάλλει καθοριστικά στην ένταση του προβλήματος.

Διότι ζητήματα δημοσιογραφικής δεοντολογίας πράγματι υπάρχουν, όπως όμως υπήρχαν και πολλές φορές στο παρελθόν, όταν η συντριπτική πλειοψηφία περί άλλα ετύρβαζε.

Διότι θέματα με τα ΜΜΕ πράγματι υφίστανται και μάλιστα πολλά, αλλά είναι μια ιδιότυπη διακομματική συναίνεση που διατήρησε άναρχο το ραδιοτηλεοπτικό πεδίο και «γκρίζες ζώνες» στον Τύπο.

Εν ολίγοις, οι κατά καιρούς υπερβολές, όπως αυτές που ζήσαμε τελευταία, όχι μόνο δεν φωτίζουν αλλά και συσκοτίζουν τα προβλήματα που έχουν μονιμότητα και διάρκεια. Μοιάζουν με πυροτεχνήματα που αδυνατούν να φωτίσουν τη «σκοτεινή όψη της Σελήνης». Μερικές φορές, δε, μπορούν να προξενήσουν και ατυχήματα.