εφημερίδα «Αγγελιοφόρος» της Θεσσαλονίκης (7/11/02)
Η ανακοπή της μεταρρυθμιστικής ορμής της κυβέρνησης είναι εμφανής. Σε μεγάλο βαθμό αυτό συνδέεται με το πρόβλημα του πολιτικού υποκειμένου του εκσυγχρονισμού. Το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα του εθνικοκρατικίστικου κεϊνσιανισμού στην οικονομία και του «αντιμονοπωλιακού, αντιιμπεριαλιστικού» λαϊκισμού στην ιδεολογία, στάθηκε αδύνατον να αλλάξει εκ βάθρων και να μετεξελιχθεί σε ευρωπαϊκό εκσυγχρονιστικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της εποχής της παγκοσμιοποίησης. Επιπλέον, η χρόνια άσκηση μονοκομματικής εξουσίας του προσέδωσε καθεστωτικά χαρακτηριστικά.
΄Ηδη πια λειτουργεί σαν τροχοπέδη της κυβέρνησης. ΄Όλα αυτά ανοίγουν το δρόμο στη Δεξιά. Η απάντηση είναι βέβαια η συγκρότηση ενός ευρέως κεντροαριστερού μετώπου, αλλά για να μην είναι η θέση αυτή απλώς μια προπαγανδιστική φλυαρία πρέπει να γίνει κατανοητό ότι:
α) Η Κεντροαριστερά δεν πρέπει ούτε μπορεί να συγκροτηθεί στη βάση μιας σχηματικής πολιτικής γεωγραφίας. Πρέπει και μπορεί να συγκροτηθεί στο προγραμματικό έδαφος του προοδευτικού εκσυγχρονισμού και του ευρωπαϊσμού. ΄Αρα πρέπει να συνδεθεί κυρίως με ένα δεύτερο κύμα εκσυγχρονισμού από την πλευρά της κυβέρνησης που θα προσδώσει στις όποιες συμμαχίες ρεαλιστικό και συγκεκριμένο περιεχόμενο.
β) Το ΠΑΣΟΚ ως εκ του συσχετισμού δυνάμεων έχει την πρωτοβουλία. Καλείται πια να απευθύνει συντεταγμένα στο πολιτικό επίπεδο συγκεκριμένες προτάσεις σε κόμματα, κινήσεις, παράγοντες που θα περιλαμβάνουν τις διαδικασίες, τα στάδια, τους προγραμματικούς στόχους, καθώς και εγγυήσεις για τον πλουραλιστικό χαρακτήρα του εγχειρήματος.
γ) Το ΚΚΕ εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να ενταχθεί σε ένα τέτοιο εκσυγχρονιστικό κεντροαριστερό μέτωπο και ο ΣΥΝ είναι προς το παρόν αρνητικός. Η υπόθεση λοιπόν δεν θα λυθεί με μια άμεση συμφωνία κοινοβουλευτικών κομμάτων. ΄Όμως η πρόταση πρέπει να κατατεθεί, γιατί έτσι θα ανοίξει ο δρόμος για διεργασίες και ζυμώσεις στο πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Επιπλέον γιατί η Κεντροαριστερά θα συγκροτηθεί κυρίως μέσα από διαδικασίες βάσης. Είναι λοιπόν αναγκαίο οι προτάσεις να μεταφραστούν στο κοινωνικό επίπεδο, ώστε μέσω κινήσεων, ομίλων, ευέλικτων μαζικών σχημάτων να οδηγήσουν στην κινητοποίηση των ίδιων των πολιτών. ΄Ετσι μπορεί να υπάρξουν ανακατατάξεις που θα οδηγήσουν στην πολιτική και οργανωτική μορφοποίηση του πολιτικού υποκειμένου του εκσυγχρονισμού.