Του Θόδωρου Τσίκα, «Θεσσαλονίκη», 1/9/2003
Για μια ακόμα φορά στην Ελλάδα, για ένα σοβαρό ζήτημα όπως το εκλογικό σύστημα, αντί διαλόγου γίνονται παράλληλοι μονόλογοι. Ο καθένας λέει την άποψή του χωρίς να ακούει τους άλλους. Έχοντας προκαθορισμένο το τι θα πει, δεν αισθάνεται την υποχρέωση να επηρεαστεί από τις άλλες απόψεις. Η βάσανος του διαλόγου έχει αχρηστευθεί ως εργαλείο συναίνεσης και συνεννόησης.
Μέσα σε όλα αυτά, έχει ξεχαστεί το κύριο: ότι η πρόταση για ένα εκλογικό σύστημα είναι ή πρέπει να είναι αναπόσπαστα δεμένη με την πολιτική πρόταση κάθε πολιτικού φορέα. Διότι ουδείς αρνείται ότι το εκλογικό σύστημα αποτελεί κεντρικό παράγοντα –όχι φυσικά τον μόνο ή τον πρώτιστο- για την διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού και την εξέλιξη του πολιτικού συστήματος.
Όποιος, λοιπόν, προτείνει την καθιέρωση της απλής αναλογικής τάσσεται αντικειμενικά υπέρ των κυβερνήσεων συνεργασίας. Οφείλει να εξηγήσει αν υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, να δηλώσει ότι ο ίδιος θα εργαστεί για μια τέτοια προοπτική, να δείξει ετοιμότητα και ευελιξία ώστε να υπάρξει η προγραμματική συμφωνία που απαιτείται, να προσδιορίσει τις πολιτικές δυνάμεις που μπορούν να συμπέσουν. Μόνον έτσι μπορεί να γίνει πειστική μια τέτοια πρόταση.
Παραδόξως, στη χώρα μας οι προτείνοντες την απλή αναλογική είναι επί της ουσίας οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι της διαδικασίας που θα οδηγούσε σε κυβερνητικές συμπράξεις. Δεν αρκούνται να βεβαιώνουν σε όλους τους τόνους ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις. Επιτίθενται με δριμύτητα σε όσους προσπαθούν να εργαστούν για συνεργασίες σε κυβερνητικό επίπεδο και κατακεραυνώνουν εκείνες τις όμορες προγραμματικά πολιτικές δυνάμεις που είναι εν δυνάμει συνεταίροι.
Η αντίφαση αυτή είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού στους πολίτες. Αποτελεί ογκόλιθο και όχι δευτερεύον ή τυπικό ζήτημα, όπως θέλουν να το παρουσιάσουν. Είναι γνωστό ότι τα μεγάλα κόμματα στην Ελλάδα δεν έχουν διαμορφώσει κουλτούρα πολιτικών συμμαχιών. Και τα μικρότερα όμως, όχι μόνο δεν υστερούν, αλλά πολλές φορές τα ξεπερνούν.
Οι σκοπιμότητες, εξάλλου, ορισμένων που υποστηρίζουν δημόσια την αναλογική είναι προφανείς. Βλέπουμε ορισμένους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, που επειδή διαφωνούν με τον Κ. Σημίτη σε άλλα ζητήματα ή δεν θεωρούν ότι αξιοποιούνται στο κόμμα τους, σπεύδουν ευκαιριακά να δηλώσουν υποστήριξη στις πρωτοβουλίες για την αναλογική. Ακούσαμε, επίσης, κάποια στελέχη του ΚΚΕ και του ΣΥΝ, να υποστηρίζουν τις κυβερνήσεις συνεργασίας αναφέροντας ως παραδείγματα τις αντίστοιχες εμπειρίες από την Ιταλία και την Γαλλία. Είναι όμως τα ίδια πρόσωπα που κατήγγειλαν αυτές τις κυβερνήσεις, όχι μόνο της Κεντροδεξιάς αλλά και της Κεντροαριστεράς ή πληθυντικής Αριστεράς. Και αντιτίθενται σφόδρα σε κάθε απόπειρα αξιοποίησης αυτής της εμπειρίας στην Ελλάδα. Πρόκειται για τραγέλαφο!
Και κάτι τελευταίο. Πώς θα πείσουν αυτά τα κόμματα ότι θα δείξουν την απαιτούμενη υπευθυνότητα και διάθεση που απαιτείται για το μείζον και δύσκολο έργο της συμφωνίας για κυβερνητική συνεργασία, όταν στο έλασσον θέμα του εκλογικού νόμου δηλώνουν εκ των προτέρων ότι δεν είναι διατεθειμένα να συμφωνήσουν είτε στο σύνολο είτε σε επιμέρους πλευρές, ούτε καν να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου;