EΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 31/5/02
Η κυβέρνηση Σημίτη στα θέματα εξωτερικής πολιτικής έχει αποδείξει σοβαρότητα και τόλμη. Συγκρούστηκε με κατεστημένες αντιλήψεις (ελληνοτουρκικές σχέσεις, Βαλκάνια), με εφήμερα αλλά πανίσχυρα πλειοψηφικά ρεύματα (Οτσαλάν, γιουγκοσλαβική κρίση) και στο τέλος δικαιώθηκε. Είναι απορίας άξιο, πώς παγιδεύτηκε στο θέμα του λεγόμενου ευρωστρατού και επέτρεψε να καλλιεργηθεί τέτοια σύγχυση στον ελληνικό λαό ως προς τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος.
Είναι σοβαρό το θέμα του «ευρωστρατού» αλλά δεν άπτεται κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Αφορά δύναμη 60.000 στρατιωτών επιφορτισμένη με ειρηνευτικές και ανθρωπιστικές αποστολές εκτός συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν έχει καθήκοντα εθνικού στρατού, δεν είχε λοιπόν εξαρχής αρμοδιότητα στην προστασία των συνόρων μας.
Είναι ένα πρώτο, σημαντικό κυρίως ως προς τον συμβολισμό του, βήμα στη μακρά πορεία της χειραφέτησης της ευρωπαϊκής άμυνας από τις Η.Π.Α. Η προοπτική αυτή δεν ενθουσίασε την διοίκηση Μπους που σε πρώτη φάση αντέδρασε έντονα στην συγκρότηση της δύναμης αυτής και σε δεύτερη προσπάθησε να εξασθενήσει τον αυτόνομο χαρακτήρα της προσπάθειας.
Το πρόβλημα εντοπίζεται στην συμμετοχή χωρών μελών του ΝΑΤΟ, που παρέχουν τις στρατιωτικές τους εγκαταστάσεις αλλά δεν είναι ακόμα οι ίδιες μέλη της Ε.Ε, στην διαδικασία της απόφασης εφόσον συντρέχουν προϋποθέσεις γεωγραφικής γειτνίασης ή συμφερόντων ασφαλείας. Δηλαδή Τουρκία, Νορβηγία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία. Επί της αρχής, λοιπόν, ορθά αντιδρά η ελληνική κυβέρνηση στο κείμενο της Άγκυρας, από θέσεις ευρωπαϊκής αυτονομίας, επιμένοντας ότι είναι θέμα σχέσεων Ε.Ε.-ΝΑΤΟ και όχι ελληνοτουρκική διαφορά. Τα προβλήματα αρχίζουν από εκεί και πέρα.
Προβλήματα ουσίας
Κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση στα αλλεπάλληλα διαβήματά τους σε κεντροαριστερές και κεντροδεξιές κυβερνήσεις, διαπίστωσαν ότι έχει διαμορφωθεί μια συμπαγής πλειοψηφία 14-1 που δεν συμμερίζεται τις απόψεις μας. Οι Ευρωπαίοι επείγονται να αποκτήσει τώρα υπόσταση η στρατιωτική δύναμη ώστε μεσοπρόθεσμα η Ε.Ε. να μην είναι απούσα στη διαχείριση των κρίσεων. Ο κίνδυνος για την χώρα μας, αν προβάλλει βέτο ή αν διά της αρνήσεώς της το θέμα παραπεμφθεί στις καλένδες, είναι να θεωρηθεί ότι μόνη αυτή παρεμποδίζει το εναρκτήριο βήμα για τον ευρωπαϊκό αμυντικό βραχίονα.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι έφτασε η στιγμή της αλήθειας για το Κυπριακό, που αποτελεί το μόνο μείζον θέμα και τον ακρογωνιαίο λίθο της εξωτερικής πολιτικής μας. Χρονικά οι αποφάσεις για το Κυπριακό περίπου συμπίπτουν με τις αποφάσεις για τον λεγόμενο ευρωστρατό. Κατά συνέπεια η εξάντληση των διπλωματικών δυνατοτήτων της χώρας στο θέμα του «ευρωστρατού» είναι λάθος. Το βέτο δεν το σπαταλάμε. Η χρήση βέτο για το έλασσον θέμα του «ευρωστρατού» μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες για την Κύπρο, καθώς πλησιάζει η στιγμή που θα κριθεί η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα κορυφώνονται οι διαπραγματεύσεις για την λύση του Κυπριακού.
Εσφαλμένοι χειρισμοί
Η κυβέρνηση, αφού αρχικά υποτίμησε το θέμα, τώρα έφτασε στο άλλο άκρο διαμορφώνοντας κλίμα εξομοίωσης του θέματος του «ευρωστρατού» με το Κυπριακό. Οδηγήθηκε αναπόφευκτα στην πρόωρη πόλωση που έχει ήδη περιορίσει τους διπλωματικούς ελιγμούς της για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης. Η κυβέρνηση ορθώς αναζητά την συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων στο μείζον θέμα της εξωτερικής πολιτικής, το Κυπριακό. Με ποια λογική όμως αυτοπαγιδεύτηκε στο θέμα του «ευρωστρατού», στο οποίο η ΝΔ σπεκουλάρει για λόγους εσωτερικής πολιτικής συγκυρίας, ενώ οι ηγεσίες του ΚΚΕ και του ΣΥΝ διαφωνούν επί της αρχής εφόσον θεωρούν τη δύναμη αυτή επικίνδυνο παράρτημα του ΝΑΤΟ; Η εμπειρία εξάλλου από το Μακεδονικό, με την άκαμπτη απόφαση των πολιτικών αρχηγών στο θέμα της ονομασίας της γειτονικής χώρας, είναι νωπή για να μας υπενθυμίζει ότι «εθνική ομοψυχία» που επιτυγχάνεται σε εσφαλμένη πολιτική βάση, υπονομεύει ευθέως την εξωτερική πολιτική και τα συμφέροντα της χώρας.
Να αξιολογηθούν λοιπόν στις σωστές τους διαστάσεις τα δύο θέματα, να αποδραματοποιηθεί το ζήτημα του «ευρωστρατού» και να κρατήσουμε όλα τα όπλα μας στην φαρέτρα για το Κυπριακό.
Το άρθρο στην «Ελευθεροτυπία»