Η 17Ν και η αριστερά.

TA NEA, 16/8/2002

Κανείς, με τα σωστά του, δεν μπορεί να φορτώσει στην αριστερά και στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα τα εγκλήματα αυτών που σφετερίστηκαν τα σύμβολά τους. Και όμως, πολλοί εκπρόσωποι της αριστεράς μοιάζουν να απολογούνται όπου βρεθούν. Είναι σφάλμα. Οποιος απολογείται αυτοκατηγορείται λένε οι Γάλλοι.

Ας πάρουμε τα πραγματικά γεγονότα της εποχής της δικτατορίας. Δεν ξέρω πώς περνούσε τον καιρό του ο κόσμος στο Παρίσι. Ξέρω όμως πως σκέφτονταν η «επίσημη» αριστερά (ΚΚΕ, ΚΚΕες) που δρούσε εντός της Ελλάδας. Γι’ αυτήν η χρήση βίας (έστω και με τη μορφή κροτίδων) είχε πάψει να είναι αντικείμενο σοβαρής συζήτησης τουλάχιστον απο τα τέλη του 1971. Ο λόγος δεν ήταν μόνο ηθικός. Θεωρούσαμε τις μεθόδους αυτές αντιπαραγωγικές. Εδιναν προπαγανδιστικά πλεονεκτήματα στο καθεστώς, δημιουργούσαν ρήγματα στο αντιδικτατορικό στρατόπεδο και ήταν πρακτικώς ασυμβίβαστες με την κύρια επιδίωξή μας: την όσο το δυνατό μεγαλύτερη κινητοποίηση κόσμου γύρω από μαζικές μορφές διαμαρτυρίας.

Θα δεχτώ ότι, μετά την πτώση της δικτατορίας, η ρητορεία της αριστεράς καλλιέργησε ενα κλίμα γενικευμένης επιείκιας απέναντι στην τρομοκρατία που παρείχε ένα είδος ασυλίας στους τρομοκράτες. Εδώ όμως, η αριστερά δεν ήταν μόνη. Είχε έξοχη παρέα σε όλους τους πολιτικούς χώρους.

Το πρόβλημα είναι ότι η αριστερά αργεί να απαλλαγεί απο τις φαντασιώσεις της. Η επίσημη αριστερά δεν είναι επαναστάτες και καλά κάνουν. Το αδιέξοδό τους είναι ότι δεν θέλουν να το χωνέψουν. Εξ ου και οι υπεκφυγές στην έμπρακτη καταδίκη της τρομοκρατίας. Νομίζουν ότι η 17Ν είναι επαναστάτες και ότι η ανεπιφύλακτη καταδίκη τους συνεπάγεται κάποιου είδους προδοσία. Κάνουν λάθος. Ούτε η 17Ν είναι επαναστάτες. Δολοφόνοι είναι.

Με την ευκαιρία των πρόσφατων συλλήψεων ακούμε κάθε λογής πράγματα. Κάποιοι αποκηρύσσουν τις πράξεις «ατομικής» τρομοκρατίας. Εμμέσως μας λένε, δηλαδή, ότι προτιμούν τη μαζική σφαγή ενός εμφυλίου πολέμου. Ευτυχώς, δεν το εννοούν. Αλλοι συζητούν γιά τα «ευγενή» ή «ευτελή» κίνητρα των τρομοκρατών καθώς και γιά την απομάκρυνση της δεύτερης γενιάς της 17Ν από τους «ιδεολογικούς» στόχους της πρώτης. Είναι εκτός θέματος και οδηγούνται σε παραλογισμούς. Εκείνο που μας απασχολεί δεν είναι οι ιδέες των τρομοκρατών αλλά οι πράξεις τους και οι επιπτώσεις τους επάνω μας. Αν μιά φασιστική οργάνωση έβαζε βόμβα σε σιδηροδρομικό σταθμό και σκότωνε 80 άτομα θα συζητούσαμε για ιδεολογικά κίνητρα;

Πίσω από αυτά βρίσκεται η κορυφαία φαντασίωση που βασανίζει αρκετούς αριστερούς και τους εμποδίζει να καταδικάζουν απερίφραστα την τρομοκρατία: η ιδέα της «επαναστατικής ανατροπής του συστήματος». Είναι απορίας άξιο το πόσο αργούν καμιά φορά να φτάσουν τα νέα. Κανείς δεν τους πληροφόρησε ότι η προοπτική της ολοσχερούς αντικατάστασης του «συστήματος» απο κάποιο άλλο πέθανε, αφού πρώτα χρεωκόπησε στο διανοητικό και στο πρακτικό επίπεδο. Με δεδομένο ότι καμιά κατάληψη χειμερινών ανακτόρων δεν επίκειται και ότι αυτό που μας μένει είναι να κάνουμε ότι μπορούμε για να βελτιώσουμε αυτά που έχουμε, ας δούμε πως τίθεται το θέμα της τρομοκρατίας.

Υπάρχει ενα συμβόλαιο ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες. Το κράτος μας εγγυάται ότι σε τακτά χρονικά διαστήματα θα αποφασίζουμε ελεύθερα ποιός θα μας κυβερνήσει και, επίσης, μας εγγυάται ότι δεν θα κάνει κατάχρηση της δύναμής του και δεν θα παρεμβαίνει αυθαίρετα στη ζωή μας. Σε αντάλλαγμα, εμείς αναγνωρίζουμε την αποκλειστική του νομιμότητα και σεβόμαστε τους νόμους. Αν το κράτος αθετήσει τις υποχρεώσεις του, το συμβόλαιο παύει να υφίσταται και ο καθένας μας αποφασίζει κατά την κρίση του. Αν το κράτος τηρεί τη δική του πλευρά του συμβολαίου οφείλουμε να τηρήσουμε και τη δική μας. Αυτό δεν είναι a la carte. Είναι υποχρεωτικό. Γι’ αυτό και όλα ήταν επιτρεπτά ενάντια στη δικτατορία, ενώ δεν είναι ενάντια στη Δημοκρατία.

Το μείζον θέμα που θέτει η τρομοκρατία είναι η αυτοδικία και, μέσω αυτής, η καθολική αμφισβήτηση της νομιμότητας του Δημοκρατικού κράτους. Καμιά Δημοκρατία δεν μπορεί να ανεχτεί τον κίνδυνο της γενικευμένης αυτοδικίας. Αν της επιτρέψει να υπάρξει (με οποιονοδήποτε ιδεολογικό μανδύα) τραβάμε όλοι προς το χάος. Η ίδια η αξιοπιστία της Δημοκρατίας εξαρτάται από την ικανότητά της να προστατεύει την έννομη τάξη. Αν η Δημοκρατία δεν μπορεί, η νοσταλγία για κάποιους που θα μπορούν θα φουντώσει. Το Δημοκρατικό κράτος οφείλει, πάντα μέσα στα πλαίσια των νόμων του, να εξαντλεί την αυστηρότητα του απέναντι στην τρομοκρατία αντί να της αναγνωρίζει ελαφρυντικά. Η τρομοκρατία πρέπει να εξουδετερωθεί γιατί τα εγκλήματά της δεν είναι ανεκτά, γιατί αποτελεί κίνδυνο για τα συμφέροντα όλων μας και γιατί υποσκάπτει τα θεμέλια της νομιμότητας της Ελληνικής Δημοκρατίας. Τα ελατήρια των πράξεών της δεν έχουν σημασία.

Μα υπονομεύονται τα δικαιώματά μας, γινόμαστε αστυνομικό κράτος θα αντιτείνει κάποιος. Ας μην «φκιαχνόμαστε» απο την ίδια μας την ρητορεία και χάνουμε την αίσθηση των αναλογιών. Είπαμε. Κανείς δεν μπορεί να φορτώσει στην αριστερά την 17Ν. Κανείς εκτός από την ίδια. Θα αυτοενοχοποιηθεί αν δώσει την εντύπωση ότι ανέλαβε αυτοκλήτως την υπεράσπισή των ανθρώπων αυτών (αυτήν θα την επωμισθούν -σίγουρα επάξια- οι συνήγοροί τους). Θα περιθωριοποιηθεί αν δείξει ότι αδιαφορεί για το θέμα. Και θα γελοιοποιηθεί αν πέφτει θύμα του κάθε ελιγμού στη μάχη των εντυπώσεων που θα δώσουν οι κατηγορούμενοι τους προσεχείς μήνες.