HMΕΡΗΣΙΑ ΣΑΒΒΑΤΟΥ 16/2
Χάσαμε ήδη έντεκα μήνες, είπε πριν 15 μέρες σ’ αυτή την εφημερίδα ο κ. Χρυσοχοΐδης και επανέφερε τη συζήτηση για την Κεντροαριστερά και την επανίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι δυνατόν να διαφωνήσω μαζί του στην προφανή ανάγκη μιας άμεσης ανασυγκρότησης του χώρου του προοδευτικού εκσυγχρονισμού και του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Το θέμα της μορφής, που αναδεικνύει, είναι ουσιαστικό αλλά λύση μπορεί να αναζητηθεί. Εμείς έχουμε εκφράσει την προτίμησή μας στη συγκρότηση μιας πολυφωνικής Κεντροαριστεράς, ο κ. Χρυσοχοΐδης και άλλοι στην μετεξέλιξη-επανίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Είναι δύο εκδοχές προς την ορθή κατεύθυνση.
Όσο όμως σημαντική κι αν είναι η μορφή, σημαντικότερη είναι η ουσία, η δεσμευτική προγραμματική βάση συνεννόησης. Η ευρύτερη συσπείρωση δεν θα προκύψει με βάση γεωγραφικές γειτνιάσεις που παραπέμπουν στην δεκαετία του ’80. Η αυριανή πραγματικότητα απαιτεί σαφείς απαντήσεις από την σύγχρονη Αριστερά και Κεντροαριστερά σε κρίσιμα ερωτήματα. Παρέμβαση στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης ή απόρριψή της, επιτάχυνση της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης σε ομοσπονδιακή κατεύθυνση ή διατήρηση του διακυβερνητικού χαρακτήρα, ανοιχτή εξωτερική πολιτική με αγκύρωση της χώρας στην Ε.Ε. ή επιστροφή στον ελληνοκεντρισμό με πρόσχημα ένα παρωχημένο αντιιμπεριαλισμό, αντιμετώπιση της τρομοκρατίας μέσω της διεθνούς συνεργασίας ή γενικόλογες καταδίκες. Από αυτές τις κομβικές απαντήσεις προκύπτουν πλήθος εφαρμοσμένων πολιτικών. Ταυτοχρόνως, προσδιορίζονται πολιτικές δυνάμεις που αυτοαποκλείονται όπως το ΚΚΕ, το ΔΗΚΚΙ, ενώ ο ΣΥΝ οφείλει να αναπροσανατολιστεί προγραμματικά να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει ώστε να πάρει μέρος σε μια συσπείρωση της Κεντροαριστεράς.
Και προφανώς το ίδιο το ΠΑΣΟΚ ως πολιτικό υποκείμενο πρέπει οριστικά και αμετάκλητα να απαντήσει σ’ αυτά τα ερωτήματα ώστε να μπορεί πολιτικο-ιδεολογικά να στηρίξει την κυβέρνησή του.
Όσο όμως η συζήτηση επί της ουσίας δεν γίνεται χάνεται χρόνος και επιλέγονται επιφανειακές απαντήσεις που τελικά αναπαράγουν αδιέξοδα. Έτσι το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ «κερδήθηκε» μεν, αλλά παρέμεινε μια υπόθεση μακράν της κοινωνίας. Κυρίως δεν απάντησε στις ουσιαστικές εκκρεμότητες που επέβαλαν την προκήρυξή του.
Πώς έχει σήμερα η κατάσταση;
* O κ. Σημίτης αποδεικνύεται «πολύ σκληρός για να πεθάνει». Έχει ακόμα την εμπιστοσύνη ευρύτερων δυνάμεων από αυτές που συσπειρώνει το ΠΑΣΟΚ, οι οποίες αναγνωρίζουν σ’ αυτόν τον αξιόπιστο αρχιτέκτονα της νέας στρατηγικής που ακολουθεί η χώρα από το ’96 και μετά. Δυνάμεων που έχουν αρχίσει να αγανακτούν βλέποντας την εκ των έσω υπονόμευση και να κουράζονται αναμένοντας από μέρους του κινήσεις, που δεν έρχονται, ανασυγκρότησης του εκσυγχρονιστικού μπλοκ.
* Περισσότερο στο ΠΑΣΟΚ και λιγότερο, μέχρι στιγμής, στη κυβέρνηση επανεμφανίζονται «κρισιακά» φαινόμενα. Παρά τη νωπή ετυμηγορία του Συνεδρίου, φουντώνει και πάλι η διαδοχολογία. Ορισμένοι στο ΠΑΣΟΚ ή επιλέγουν τη στρατηγική της ήττας ή συμφιλιώνονται μ’ αυτή την ιδέα. Άλλοι περιμένουν μιας ευρείας έκτασης ήττα στις δημοτικές εκλογές για να θέσουν θέμα ηγεσίας. Όλα αυτά μαζί διαμορφώνουν ένα κλίμα που εμποδίζει την κυβέρνηση να κεφαλαιοποιήσει θετικές πρωτοβουλίες στην υγεία, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στο Κυπριακό και αλλού.
Όλα τα παραπάνω συνδέονται σε σημαντικό βαθμό με τις διεργασίες και τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών. Άποψή μας ήταν και είναι ότι οι υποψήφιοι/ες της Κεντροαριστεράς δεν αρκεί να συσπειρώνουν την ούτως ή άλλως εξασθενημένη κομματική βάση του ΠΑΣΟΚ. Πρέπει να συσπειρώνουν ευρύτερες δυνάμεις και από το Φιλελεύθερο Κέντρο και από την εκσυγχρονιστική Αριστερά. Πρέπει επίσης να κάνουν για δήμαρχοι και αυτό φαίνεται ότι όλες οι πολιτικές δυνάμεις το λησμόνησαν, αν κρίνουμε τις επιλογές τους για το Δήμο Αθήνας.
Εμείς συνεκτιμώντας και την αυτοδιοικητική και την πολιτική διάσταση των εκλογών προτείναμε για το Δήμο της Αθήνας δυο υποψηφιότητες που μπορούσαν με επάρκεια να δώσουν την εκλογική μάχη. Τον Σταύρο Μπένο, επιτυχημένο δήμαρχο Καλαμάτας, που μπορούσε να συσπειρώσει την ευρεία κεντροαριστερή παράταξη και τον Στέφανο Μάνο που μπορούσε να αποτελέσει επιλογή νίκης. Στη Θεσσαλονίκη προτείναμε στις δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ την υποψηφιότητα του Λαοκράτη Χαλβατζή, ανθρώπου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αγωνιστή της Αριστεράς με κύρος στην πόλη.
Στη Θεσσαλονίκη η συζήτηση συνεχίζεται, στην Αθήνα ως γνωστόν το ΠΑΣΟΚ επέλεξε τον Χρήστο Παπουτσή. Για τον ιστορικό του μέλλοντος, αν και δεν νομίζω ότι θα απασχοληθεί ιδιαιτέρως με αυτές τις εκλογές, θέλω να πω ότι δεν έχω πειστεί για τους προβαλλόμενους λόγους απόρριψης της υποψηφιότητας Μάνου. Όλοι και μέσα στο ΠΑΣΟΚ αναγνώριζαν ότι έχει τα περισσότερα προσόντα για μια επιτυχημένη δημαρχία. Το μόνο αντεπιχείρημα ήταν η προέλευσή του από τη συντηρητική παράταξη που θα έθετε σε δοκιμασία τη κομματική βάση του ΠΑΣΟΚ στην Α’ Αθήνας. Το ΠΑΣΟΚ εξέλεξε τον Γιάννη Μπούτο βουλευτή Επικρατείας, τον Βασίλη Κοντογιαννόπουλο βουλευτή της Β’ Αθηνών, τον Μ. Ματζαπετάκη βουλευτή στο Ηράκλειο Κρήτης, τον Κωστή Στεφανόπουλο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Δυσκολεύομαι να αντιληφθώ την αδυναμία του να πείσει τη βάση του για μια επιλογή που έχουν στηρίξει δημόσια δεκάδες στελέχη του και σχεδόν όλοι οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Δεν σκέφτηκε κάποιος τη «σφήνα» που θα έβαζαν στη ΝΔ; Ουδείς σκέφτηκε την επόμενη μέρα, τις εθνικές εκλογές το άνοιγμα προς το μεσαίο χώρο;
Τώρα είμαστε μπροστά σε μια νέα κατάσταση. Η μία εκδοχή για την ΑΕΚΑ και τον κόσμο της εκσυγχρονιστικής Αριστεράς είναι να πει «είπα και ελάλησα και αμαρτίαν ουκ έχω». Δεν έχει συνηθίσει βέβαια ο κόσμος αυτός να λειτουργεί έτσι, αλλά η διάθεσή του αυτή τη στιγμή ανταποκρίνεται στην αποστολική ρήση. Ο Χρ. Παπουτσής ασφαλώς γνωρίζει ότι ο κόσμος της εκσυγχρονιστικής Αριστεράς είναι για διάφορους λόγους «κουμπωμένος» απέναντί του. Επίσης γνωρίζει ότι ο κόσμος αυτός που στην Α’ Αθήνας διαδραματίζει σοβαρό ρόλο, είναι κόσμος απαιτητικός, κινείται με γνώμονα ιδέες και αξίες, απαιτεί ειλικρίνεια. Το ΠΑΣΟΚ επίσης φαντάζομαι ότι γνωρίζει ότι οι στενά κομματικές υποψηφιότητές του δεν συγκινούν αυτόν τον κόσμο, αν δε γενικευτεί η κατάσταση σε Θεσσαλονίκη και Πειραιά τότε ο κίνδυνος να μείνουν αυτοί οι πολίτες παγερά αδιάφοροι είναι μέγας. Από τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθούν το επόμενο διάστημα ο Χρ. Παπουτσής και το ΠΑΣΟΚ, από το κλίμα που θα διαμορφώσουν, τα σήματα που θα εκπέμψουν, από το πρόγραμμα, από τα πρόσωπα που σηματοδοτούν διαδρομές, που συγκεντρώνουν συγκαταθέσεις ή προκαλούν απώσεις θα κριθούν πολλά πράγματα.