Ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση της 85μελούς Συντονιστικής Επιτροπής της Ανανεωτικής Εκσυγχρονιστικής Κίνησης της Αριστεράς, που για πρώτη φορά από τη συγκρότηση της ΑΕΚΑ πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Η Συντονιστική Επιτροπή ενέκρινε κείμενο Πολιτικής Απόφασης που εισηγήθηκε εκ μέρους της Γραμματείας ο επικεφαλής της ΑΕΚΑ Νίκος Μπίστης, ο οποίος μεταξύ άλλων τόνισε:

Δύο χρόνια μετά τις εκλογές: Κάμψη της μεταρρυθμιστικής ορμής. Βάλτωμα του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος.

Μετά τις εκλογές του 2002 και για δύο χρόνια καταγράφεται η απουσία ενός ισχυρού πολιτικού υποκειμένου και μιας εκσυγχρονιστικής ηγετικής ομάδας αλληλέγγυας στο εσωτερικό της, ικανής να δώσει ώθηση στο ΠΑΣΟΚ και να εμπνεύσει την ευρύτερη προοδευτική παράταξη. Η απουσία αυτή επιδρά άμεσα και αρνητικά στην προώθηση μεταρρυθμίσεων τώρα που το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα ήρθε αντιμέτωπο με τον «σκληρό πυρήνα» των προβλημάτων της καθημερινότητας του πολίτη, που επί της ουσίας είναι προβλήματα μεταρρυθμίσεων του κράτους και της δημόσιας διοίκησης. Την πρώτη περίοδο η συμμετοχή στην ΟΝΕ και το ευρώ και η αναπροσαρμογή της εξωτερικής πολιτικής της χώρας απαιτούσαν αταλάντευτη κεντρική στόχευση και πολιτική βούληση που τα εξασφάλιζε πρωτίστως η παρουσία του Κ. Σημίτη. Στην δεύτερη περίοδο απαιτείτο ένα πιο περίπλοκο και εξειδικευμένο πολιτικό σχέδιο, πολιτικοποίηση του εκσυγχρονισμού, σύνδεση των μεταρρυθμίσεων με το αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη. Αυτό το διάστημα, η απουσία ή η σκιώδης παρουσία ενός πολιτικού φορέα του εκσυγχρονισμού έχει καταλυτικές αρνητικές επιπτώσεις.

Το δεύτερο κύμα του εκσυγχρονισμού ουδέποτε έφτασε, κυβέρνηση και κόμμα δείχνουν να βαλτώνουν. Απουσιάζουν ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες ενώ, με εξαίρεση τον χώρο της υγείας, δεν υπάρχει διάθεση σύγκρουσης με μεγάλους και μικρούς μηχανισμούς συμφερόντων που κυριαρχούν στον κρατικό μηχανισμό.

Αντί για τη μετάβαση σ’ ένα ισχυρό μεταρρυθμισμό, έχουμε μια επιστροφή σε λογικές μικρορυθμίσεων, άνευρων και αποσπασματικών. Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος που η κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει το Ασφαλιστικό. Επί της ουσίας και παρά επιμέρους θετικές ρυθμίσεις, η κοινωνία οδηγείται σε εγκλωβισμό σε ένα υπό κατάρρευση σύστημα, αντιφατικό και κοινωνικά άδικο. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα ενθαρρύνονται ο λαϊκισμός και η διγλωσσία της ΝΔ, οι αναχρονιστικές προσεγγίσεις του ΚΚΕ και της ηγεσίας του ΣΥΝ και ο συντεχνιασμός ενός τμήματος του συνδικαλιστικού κινήματος, ενώ ο πολίτης χάνει την εμπιστοσύνη του στις μεταρρυθμιστικές δυνατότητες της κυβέρνησης.

Την αρνητική εικόνα συμπληρώνουν η επί δύο χρόνια κατάλυση της κομματικής αλληλεγγύης στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ και οι διαλυτικές προσωπικές στρατηγικές πολλών στελεχών. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος με εσωστρεφείς διαδικασίες για να βρεθεί ο Κ. Σημίτης και πάλι εγκλωβισμένος στην διαχείριση των κομματικών και κυβερνητικών ισορροπιών.

Το δεύτερο κύμα του εκσυγχρονισμού, η μόνη απάντηση στα αδιέξοδα.

Η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ. Ο δημαγωγικός λαϊκισμός της ΝΔ. Ο αναχρονισμός της ιστορικής Αριστεράς.

Εμείς, η ΑΕΚΑ, αυτά τα δύο χρόνια υποστηρίξαμε με συνέπεια και εξηγήσαμε την σημασία που είχε και έχει για τη χώρα η πολιτική του δημοκρατικού εκσυγχρονισμού. Υποστηρίζουμε ότι η πρόταση του δημοκρατικού εκσυγχρονισμού είναι επί της ουσίας η μόνη σαφής και διακριτή πρόταση, εναλλακτική απέναντι στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Απέναντι σ’ αυτή τη πρόταση η ΝΔ αντιπαραθέτει μια λαϊκίστικη δημαγωγία χωρίς δεσμεύσεις, ένα εκλεκτικίστικο χαρμάνι νεοφιλελεύθερων συνταγών και δημαγωγικών υποσχέσεων προς του πάντες. Ταυτοχρόνως, η πρόταση αυτή δεν κατέκτησε ποτέ μια άνετη πλειοψηφική συναίνεση και στήριξη του πολιτικού προσωπικού του κυβερνώντος κόμματος. Στην καλύτερη περίπτωση αντιμετωπίστηκε με μια αμήχανη, εκκωφαντική σιωπή, στη χειρότερη λοιδωρήθηκε ή καταγγέλθηκε ως αλλοίωση της ιστορικής φυσιογνωμίας του ΠΑΣΟΚ. Ταυτοχρόνως, ένα ετερόκλιτο μπλοκ των δυνάμεων της ιστορικής Αριστεράς –με την παρουσία δυστυχώς της πλειοψηφίας της ηγετικής ομάδας του ΣΥΝ- αδυνατώντας να κατανοήσει τις ιστορικές αλλαγές στην ελληνική κοινωνία και στο διεθνές περιβάλλον, την κατήγγειλε ως δεξιά και νεοφιλελεύθερη, ξεμπερδεύοντας έτσι με μια ενοχλητική πραγματικότητα που κονιορτοποιούσε τα δογματικά της στερεότυπα.

Αν και πανταχόθεν βαλλόμενη, η πρόταση του δημοκρατικού εκσυγχρονισμού παραμένει η μόνη υπαρκτή, κατατεθειμένη και μερικώς έστω εφαρμοζόμενη. Οι αντίπαλοί της δεν κατάφεραν να διατυπώσουν εναλλακτική πρόταση με στοιχειώδη έστω συνοχή και αναγνωρισιμότητα.

Παρά ταύτα πυκνώνουν στο ΠΑΣΟΚ οι φωνές που αμέσως ή εμμέσως επιδιώκουν, εν όψει των δημοτικών και βουλευτικών εκλογών λιγότερο εκσυγχρονισμό και επιστροφή σε στερεότυπα του παρελθόντος.

Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι στις εισηγήσεις αναδίπλωσης σε ανύπαρκτες βεβαιότητες του παρελθόντος. Ένα είναι απολύτως βέβαιο: Κάθε απόπειρα να ανασυγκροτηθεί σήμερα ο συνασπισμός εξουσίας του ’80, δηλαδή η επιστροφή σε κοινωνικο-πολιτικές συμμαχίες διαρθρωμένες γύρω από τον κρατικό τομέα είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Αντιθέτως ζητούμενο παραμένει ένα πρόγραμμα συνεκτικών μεταρρυθμίσεων στο οποίο θα αναγνωρίζουν την προοπτική τους τόσο τα πιο φτωχά και αδύναμα κοινωνικά στρώματα όσο και οι νέες δυναμικές κοινωνικές ομάδες υψηλής μόρφωσης και εξειδίκευσης. Μια επιστροφή στο παρελθόν θα σήμαινε ήττα των προοδευτικών δυνάμεων τόσο εκλογική όσο και στο επίπεδο των ιδεών και της προγραμματικής τους συνείδησης.

Αν ο πρωθυπουργός επιμένει στην οξυδερκή επισήμανση που έκανε το 1996 ότι «η συγκρότηση της Κεντροαριστεράς θα μοιάζει με εξερευνητική αποστολή σε μια νέα ήπειρο» τότε πρέπει να ετοιμάσει επειγόντως δεύτερη εξερευνητική αποστολή με νέα σύνθεση, να πάρει πρωτοβουλίες τροφοδοτώντας διεργασίες στην κοινωνία και το πολιτικό επίπεδο, σοβαρό και ειλικρινή διάλογο, προγραμματική ευρηματικότητα και καινοτομία. Οφείλει να ηγηθεί αυτοπροσώπως του δεύτερου κύματος του εκσυγχρονισμού και της συγκρότησης της ευρείας πολυφωνικής παράταξης της Κεντροαριστεράς. Μόνο με αυτές τις προϋποθέσεις θα αξιοποιηθεί η ελληνική Προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως αιχμή του δόρατος μιας συνολικής πρότασης δημοκρατικού εκσυγχρονισμού.

Να συγκροτηθεί “Φόρουμ διαλόγου για την Κεντροαριστερά”.

Ν’ αρχίσουν και να ολοκληρωθούν εγκαίρως οι συζητήσεις για τη συγκρότηση της Κεντροαριστερής παράταξης

Πριν ένα χρόνο η μόνη φωνή που επέμενε στην ανάγκη συγκρότησης της Κεντροαριστεράς ήταν η ΑΕΚΑ. Σήμερα το θέμα της Κεντροαριστεράς βρίσκεται στο κέντρο της πολιτικής συζήτησης. Η πρωτοβουλία του γραμματέα της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ συνέβαλε σημαντικά στο άνοιγμα της συζήτησης, κατά συνέπεια με βάση τις πάγιες, ιδρυτικές μας προσεγγίσεις είναι αυτονόητη η ενθάρρυνση που παρέχουμε σε αυτή τη πρωτοβουλία.

Με βάση την ανάλυση που προηγήθηκε είναι σαφές ότι η συγκρότηση της Κεντροαριστεράς είναι άρρηκτα δεμένη με το δεύτερο κύμα εκσυγχρονισμού. Χρειαζόμαστε την Κεντροαριστερά ως εργαλείο για περισσότερο δημοκρατικό εκσυγχρονισμό, για περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Η συγκρότηση της Κεντροαριστεράς δεν μπορεί να πάρει τα χαρακτηριστικά μιας ευκαιριακής αθροιστικής συμπαράταξης με εκπτώσεις στο προγραμματικό επίπεδο, ούτε μπορεί να αντιμετωπίζεται ως αμυντική απάντηση στη συντηρητική επέλαση. Θετικά και εκσυγχρονιστικά προσδιοριζόμενη η Κεντροαριστερά εμπεριέχει και τη δυναμική της εκλογικής αντεπίθεσης. Σε αντίθετη περίπτωση, αν το αντίτιμο για μια πρόσκαιρη και ευκαιριακή συμμαχία είναι η εγκατάλειψη της εκσυγχρονιστικής αντίληψης, τότε ο προοδευτικός χώρος θα υποστεί μια ιστορική ήττα.

Η συγκρότηση της Κεντροαριστεράς απαιτεί συνδυασμό πρωτοβουλιών κορυφής και βάσης. Κινήσεις που συνενώνουν στην πράξη δυνάμεις με διαφορετική κομματική ταυτότητα, όπως η πρωτοβουλία που ξεκίνησε με την κίνηση «Αξιός» στη Θεσσαλονίκη και εξελίχθηκε στη σημερινή κίνηση «Πολίτες για τη Δημοκρατία, τον εκσυγχρονισμό και την κοινωνική αλληλεγγύη», αποτελούν πρωτότυπες συμβολές που ενισχύουν τις κεντρικές πρωτοβουλίες. Στην Κίνηση συμμετέχουν δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, της Ανανεωτικής Συσπείρωσης του ΣΥΝ, της ΑΕΚΑ καθώς και πολλοί ανένταχτοι. Η ΑΕΚΑ θα εργαστεί ώστε ανάλογες πρωτοβουλίες για την από τα κάτω ενδυνάμωση της εκσυγχρονιστικής προοπτικής να αναπτυχθούν και σε κεντρικό και σε περιφερειακό επίπεδο.

Στο σημείο που βρίσκονται σήμερα οι διεργασίες για την Κεντροαριστερά, όλα όσα ήταν να ειπωθούν έχουν ειπωθεί, οι διερευνητικές επαφές έχουν γίνει, είμαστε πλέον ώριμοι για το επόμενο βήμα που είναι η αυτοδέσμευση σε ένα προγραμματικό πλαίσιο όσων θέλουν να συμβάλλουν στη συγκρότηση της Κεντροαριστεράς. Αλλιώς για μια ακόμη φορά η Κεντροαριστερά ως πολιτικό σχέδιο θα εκφωνείται και δεν θα υλοποιείται.

Μόνο ένας δρόμος υπάρχει που θα διαλύσει ασάφειες και αμφισημίες και θα αποσαφηνίσει ποιες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις θα δεσμευτούν σε μια κοινή πορεία εκλογική και μετεκλογική. Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ να αναλάβει πρωτοβουλία για τη συγκρότηση ενός “Φόρουμ πολιτικού διαλόγου για τη συγκρότηση της Κεντροαριστεράς” και να καλέσει όλες τις δυνάμεις, κόμματα, κινήσεις, ομάδες πολιτών, διανοούμενους που ενδιαφέρονται γι’ αυτή την υπόθεση να συμμετάσχουν. Με συγκεκριμένη θεματολογία, με άνεση χρόνου αλλά και ημερομηνία λήξης, να διεξαχθεί ένας δημόσιος διάλογος που θα καταλήξει σ’ ένα σύγχρονο, μακρόπνοο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα και στην αποσαφήνιση των διαθέσεων και την αυτοδέσμευση των συμμετεχόντων.

Αν δεν ακολουθηθεί αυτή ή κάποια παρόμοια διαδικασία, τότε η υπόθεση της συγκρότησης της Κεντροαριστεράς θα ναυαγήσει και όσοι παρακολουθούν με αυξημένο ενδιαφέρον τις διεργασίες που πυροδότησε η πρόταση Λαλιώτη, θα πεισθούν ότι το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα εκφωνεί μια πολιτική που δεν μπορεί η δεν θέλει να υλοποιήσει. Τέλος η αξιοποίηση τεχνοκρατών του ευρύτερου προοδευτικού χώρου από την κυβέρνηση, που επεκαλέσθη ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξή του, αποτελεί ορθή πολιτική , αλλά δεν συνιστά συγκρότηση Κεντροαριστερής παράταξης.

Δημοτικές και Νομαρχιακές εκλογές: Σύντροφοι του ΠΑΣΟΚ συνέλθετε πριν είναι αργά.

Η ΑΕΚΑ είχε εγκαίρως, τον Ιούνιο του 2001, διατυπώσει μέσω των συλλογικών της οργάνων της θέσεις της για τις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές. Λέγαμε τότε:

«Πρέπει από τώρα να ανοίξει ένας διάλογος με σκοπό τη συγκρότηση ευρύτερων ψηφοδελτίων από όλες τις δυνάμεις του προοδευτικού εκσυγχρονισμού. Έγκαιρα, και όχι την τελευταία στιγμή ώστε να αποφευχθούν προβλήματα που εμφανίστηκαν κατά το παρελθόν, να αρχίσει η συζήτηση για προγράμματα, σχήματα και πρόσωπα όλου του προοδευτικού εκσυγχρονιστικού χώρου, ανεξαρτήτως αν είναι κομματικά ενταγμένα ή όχι, που έχουν σημαντική προσφορά στην Αυτοδιοίκηση και στις τοπικές κοινωνίες αλλά και ευρύτερη αποδοχή».

Δυστυχώς λίγα πράγματα έγιναν προς αυτή τη κατεύθυνση. Είναι χαρακτηριστική η δυστοκία του ΠΑΣΟΚ στην ανακοίνωση υποψηφιοτήτων, που οφείλεται εν μέρει και στο γεγονός ότι καλλιεργήθηκαν φρούδες ελπίδες για μια κάποια συνεννόηση με το ΚΚΕ και για μια ευρεία συνεργασία με τον ΣΥΝ. Οι προοπτικές αυτές ήταν αδύνατον να εκπληρωθούν με δεδομένο ότι και τα δύο αυτά κόμματα θέτουν ως προτεραιότητα την ήττα του κυβερνώντος κόμματος. Αντικειμενικά λοιπόν συμπλέουν με την στόχευση της ΝΔ, η οποία προσδοκά διεύρυνση των κερδών της σε κρίσιμες νομαρχίες και δήμους ώστε να ζητήσει από θέση ισχύος επίσπευση των εθνικών εκλογών. Με τη ΝΔ αντικειμενικά συμπλέει μια μικρή μειοψηφία του κυβερνώντος κόμματος, που ήδη ανακινεί θέμα ηγεσίας σε περίπτωση εκτεταμένης ήττας. Επίσης χωρίς να έχουν τις ίδιες προθέσεις, αντικειμενικά εξυπηρετούν το σχέδιο της συντηρητικής παράταξης και τα αντιηγετικά σχέδια ορισμένων, όσοι σε όλη την κλίμακα του ΠΑΣΟΚ, ωθούν σε πολλαπλές υποψηφιότητες με σχεδόν αποκλειστικό κριτήριο την ένταξη του υποψηφίου στους προσωπικούς μηχανισμούς ορισμένων βουλευτών ή κομματικών παραγόντων. Το ίδιο βλάπτουν όσοι θεωρητικώς μεν συμφωνούν με την προσπάθεια της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ για την συγκρότηση διευρυμένων ψηφοδελτίων της Κεντροαριστεράς, με νέα αξιόπιστα πρόσωπα, αλλά θεωρούν ότι αυτή η γραμμή μπορεί να εφαρμοστεί σε όλους τους νομούς και τους δήμους πλην του δικού τους.

Με αυτόν τον τρόπο αποθαρρύνονται αξιόλογες υποψηφιότητες, συρρικνώνεται ο κύκλος των ενδιαφερομένων στα μέτρα ενός φθίνοντος κομματικού μηχανισμού και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια σοβαρή ήττα με απρόβλεπτες συνέπειες.

Καλούμε όλους αυτούς να συνέλθουν πριν είναι αργά, να συμβάλλουν έστω και τώρα στη δημιουργία σε κάθε δήμο και νομό ενός ψηφοδελτίου νίκης, με επικεφαλής πρόσωπα ευρύτερου κύρους, υψηλού ήθους, με γνώσεις και ικανά να συσπειρώσουν τον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς. Με αυτό το σκεπτικό στηρίξαμε την προσπάθεια του Δημήτρη Φατούρου στην Θεσσαλονίκη, αυτό το σκεπτικό θα συνυπολογιστεί σοβαρά στις τελικές μας αποφάσεις για τους άλλους δήμους και τις νομαρχίες.

15/4/2002 ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ