EΘΝΟΣ, 14-3-02 Του Θόδωρου Τσίκα
Το ευρύτερο ενδιαφέρον που προκάλεσε η πρόσφατη πρόταση του Κ. Λαλιώτη για τη συγκρότηση μιας πολυφωνικής και πλειοψηφικής Κεντροαριστεράς αποδεικνύει ότι ο στόχος αυτός αποτελεί μια αναγκαιότητα για την πολιτική ζωή της χώρας. Αυτό τονίσαμε ως ΑΕΚΑ από τη στιγμή της ίδρυσής μας. Παραμένει όμως ζητούμενο το αν αυτή η πρωτοβουλία αποτελέσει μια ακόμα χαμένη ευκαιρία ή εάν πραγματοποιηθούν επιτέλους βήματα προς την υλοποίησή της.
Η προώθηση αυτής της υπόθεσης δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Δεν θα είναι ούτε μπορεί να είναι μια ευθύγραμμη πορεία άθροισης κάποιων δυνάμεων. Ο δρόμος για την Κεντροαριστερά θα είναι δύσκολος. Η ανασυγκρότηση του ευρύτερου προοδευτικού χώρου προϋποθέτει ουσιαστικό διάλογο, συναγωνισμό, αντιπαράθεση ιδεών και όσμωση δυνάμεων και ρευμάτων που συγκλίνουν, με σεβασμό στην αυτονομία και στις ιδιαιτερότητές τους. Βασική προϋπόθεση είναι να εγκαταλείψει το ΠΑΣΟΚ την κουλτούρα της μονοκομματικής άσκησης της εξουσίας και πρακτικές ηγεμονισμού αλλά και οι δυνάμεις της Ιστορικής Αριστεράς να αποστασιοποιηθούν από αντιλήψεις περιχαράκωσης, στείρας άρνησης και διαμαρτυρίας.
Ουσιαστικά θα πρόκειται για μια βαθιά διαδικασία ανακατατάξεων που πρέπει να οδηγεί σε ανασύνθεση ολόκληρου του πολιτικού σκηνικού. Η μετατροπή του σημερινού άγονου δικομματισμού σε ένα δημιουργικό, πολυφωνικό διπολισμό, με τη δημιουργία δύο ευρύτερων παρατάξεων των οποίων οι συνιστώσες δεν θα χάνουν την αυτονομία τους, δεν μπορεί παρά να τροφοδοτεί διεργασίες και στον άλλο πόλο, στην Κεντροδεξιά.
Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, όπου υπήρξαν διάφορες μορφές συνεργασίας μεταξύ αριστερών και κεντροαριστερών δυνάμεων, υπήρξαν σοβαρές μετατοπίσεις όλων των συνιστωσών τόσο σε προγραμματικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Και στην Ελλάδα αυτή η διαδικασία θα σημάνει επανατοποθετήσεις, ουσιαστική ανανέωση και κριτική αποτίμηση του παρελθόντος όλων των πολιτικών φορέων που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε μια νέα προοδευτική πλειοψηφία.
Το βασικό πεδίο αυτών των διεργασιών θα είναι βεβαίως η προγραμματική συμφωνία μιας τέτοιας ευρύτερης συσπείρωσης. Και αυτή δεν μπορεί παρά να είναι μια συνολική στρατηγική μεταρρυθμίσεων με στόχο τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της χώρας και της κοινωνίας. Μια στρατηγική βασισμένη στον ευρωπαϊσμό, στην σταθεροποίηση της χώρας μας μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και στην ΟΝΕ, στην ενίσχυση της διεθνούς θέσης της Ελλάδας μέσω της αποφασιστικής προώθησης της εξωτερικής πολιτικής της προσέγγισης με την Τουρκία και τους Βαλκάνιους γείτονες.
Το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα που ξεκίνησε το 1996 με πρωταγωνιστή τον Κ. Σημίτη δημιούργησε την ανάγκη για τη συγκρότηση της Κεντροαριστεράς. Και αυτό διότι ανεξαρτήτως κριτικών επισημάνσεων –πολλές από τις οποίες είναι υπαρκτές και ορθές- δημιούργησε συναινέσεις ευρύτερες από αυτές που είχε μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Υπήρξε ελκτικός παράγοντας για δυνάμεις τόσο από τον χώρο της σύγχρονης Αριστεράς, τόσο και από αυτόν του μεταρρυθμιστικού Κέντρου. Αυτή την πραγματικότητα πρέπει να αποτυπώσει στο πολιτικό επίπεδο μια ευρεία και πολυφωνική συμπαράταξη της Κεντροαριστεράς, ο πόλος των δυνάμεων του προοδευτικού εκσυγχρονισμού. Καθήκον της η αξιοποίηση και η μεγιστοποίηση αυτού του συγκριτικού πλεονεκτήματος ως μόνη δυνατότητα να αυξηθούν οι λίγες σήμερα πιθανότητες για νίκη στις ερχόμενες βουλευτικές εκλογές.
Το ΚΚΕ και το ΔΗΚΚΙ είναι αντίπαλοι αυτής της στρατηγικής και επισήμως αυτοαποκλείονται από αυτές τις διεργασίες. Ο ΣΥΝ έχει αντικειμενικά θέση σ’ αυτή την προσπάθεια, πρέπει όμως να αλλάξει η κεντρική γραμμή του, η οποία σήμερα είναι αντίθετη σε αυτή την προοπτική. Το ίδιο το ΠΑΣΟΚ θα βιώσει έντονες καταστάσεις στο εσωτερικό του καθώς θα πρέπει να αποφασίσει αν πράγματι επιθυμεί την μετεξέλιξη του. Θα πρέπει να αποδειχτεί αν το ΚΕΠ και οι Φιλελεύθεροι μπορούν να δεσμευτούν προγραμματικά σε μια συμμαχία της οποίας το κέντρο βάρους θα το έχουν αντικειμενικά οι δυνάμεις της Κεντροαριστεράς. Οι κινήσεις και ομάδες της εκσυγχρονιστικής και οικολογικής Αριστεράς πρέπει να εμπλουτίσουν το προγραμματικό οπλοστάσιο τους και ορισμένες από αυτές να επιλέξουν ανάμεσα στην ενσωμάτωση στο ΠΑΣΟΚ ή στη δημιουργία της πολυφωνικής κεντροαριστερής παράταξης. Οι ανένταχτοι να αποφασίσουν ότι αξίζει τον κόπο να αναμειχθούν ενεργά σε αυτή τη προσπάθεια.