Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα, να ευχαριστήσω το ΠΑΣΟΚ για την πρόσκλησή του στην Ανανεωτική Εκσυγχρονιστική Κίνηση της Αριστεράς και κυρίως για την σημαντική πρωτοβουλία του να διοργανώσει τη σημερινή ημερίδα με αφορμή τις εξοντωτικές αγωγές του εθνικιστικού Δικτύου 21 κατά μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων.
Στη χώρα μας εξελίσσεται εδώ και καιρό, με αποκορύφωμα την τελευταία περίοδο, μια επίθεση η οποία από άποψη περιεχομένου και ιδεολογικής ουσίας, δεν μπορεί παρά να χαρακτηρισθεί ακροδεξιά.
Θρησκευτικές και παραεκκλησιαστικές οργανώσεις, υπερπατριωτικές και εθνικιστικές κινήσεις, πρόσωπα και ομάδες του ακροδεξιού χώρου, τώρα πρόσφατα και η ηγεσία της Εκκλησίας, προσπαθούν να γυρίσουν τη χώρα προς τα πίσω και να επιβάλουν τα αναχρονιστικά ιδεολογήματά τους.
Επιτίθενται σε κάθε μέτρο έστω και στοιχειώδους εκσυγχρονισμού, «χτυπούν» τον ορθό λόγο, τους διανοούμενους ακόμη και το διαφωτισμό. Ζητούν απαγόρευση βιβλίων και πολλές φορές τα καίνε, όπως συνέβη και με το σύγγραμμα του Μ. Ανδρουλάκη. Κηρύσσουν τον απομονωτισμό, τον αντιευρωπαϊσμό, το «ανάδελφον» του έθνους μας και την «ανωτερότητα της φυλής μας». Προσπαθούν να απευθυνθούν στα πιο χαμηλά ένστικτα αυτού του λαού, τον οποίον έχουν βαλθεί να …σώσουν!
Ορισμένοι εξ αυτών στο πλαίσιο των προσπαθειών τους, αποπειρώνται να τρομοκρατήσουν εφημερίδες, έντυπα, ηλεκτρονικά Μέσα Ενημέρωσης και κυρίως, λειτουργούς του Τύπου. Προσπαθούν να τους φιμώσουν ή τουλάχιστον να τους αναγκάσουν να αυτολογοκρίνονται.
Χρησιμοποιούν γι’ αυτό το σκοπό, τη διαδικασία των αγωγών, απαιτώντας τεράστια ποσά με προφανή σκοπό την εξόντωση, ψυχική, ηθική και υλική, όσων τολμούν να τους κάνουν κριτική για τις δραστηριότητές τους.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση τόσο του δημοσιογράφου Μ. Βασιλάκη και της «Εξουσίας», όσο και της «Αυγής» και του Κ. Κάρη, της ΕΡΑ και των Γ. Τζαννετάκου και Ν. Λιοναράκη και αρκετών άλλων Μέσων και δημοσιογράφων.
Ως Ανανεωτική Εκσυγχρονιστική Κίνηση της Αριστεράς εκφράζουμε την σαφή καταδίκη μας γι’ αυτές τις μεθοδεύσεις και συμπαραστεκόμαστε έμπρακτα σε όσους τις υφίστανται.
Θεωρούμε ότι πρέπει να ληφθούν ορισμένα μέτρα ώστε να αποτρέπεται η καταχρηστική αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων. Υπάρχει το αντίστοιχο παράδειγμα της Γαλλίας, στην οποία άλλαξε η σχετική νομοθεσία ώστε να αντιμετωπισθούν οι αντίστοιχες πρακτικές του Λεπέν εναντίον συγγραφέων, αρθρογράφων, διανοητών κλπ.
Θα μπορούσε να επιληφθεί του θέματος μια Επιτροπή νομικών η οποία και να προτείνει μια συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση, που να προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι:
α) για πρόσωπα ή συλλογικότητες που ασκούν δημόσια δραστηριότητα, δεν μπορεί να θεωρηθεί προσβολή της τιμής και της υπόληψής τους η κριτική γι’ αυτή τη δραστηριότητα, όσο οξεία και αν είναι. Πρέπει όμως το Μέσο να υποχρεώνεται να δημοσιεύει σε ανάλογη θέση την απάντηση του κρινομένου. Οι πολιτικές διαμάχες δεν μπορούν να «δικαστικοποιούνται».
Θέλω σ’ αυτό το σημείο να τονίσω ότι όσον αφορά την προσβολή της προσωπικής και ιδιωτικής ζωής ενός πολίτη, ρατσιστικών σχολίων σε βάρος του κλπ., οι διαδικασίες πρέπει να μείνουν ως έχουν, οι ποινές να είναι αυστηρές, να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη θωράκιση και προστασία και τα Μέσα να επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευαισθησία ως προς την πρόληψη κυρίως αλλά και για την αποκατάσταση των θιγομένων.
β) Επί πολλών αγωγών σε ένα πρόσωπο, για το ίδιο θέμα ή παρεμφερείς περιπτώσεις (π.χ. άρθρα, βιβλία) να προβλέπεται η συνεκδίκαση των υποθέσεων.
γ) σε περίπτωση που το δικαστήριο αποφανθεί ότι μια αγωγή είναι προφανώς αβάσιμη, να επιβάλλεται χρηματική ποινή στον ενάγοντα.
Επειδή όμως όλες αυτές οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες, πρέπει να αποκτήσει αποφασιστικό ρόλο ή Ανεξάρτητη Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων ώστε να μπορεί να επιβάλλει κυρώσεις σε περίπτωση χρήσης από Μέσα Ενημέρωσης πληροφοριών με ευαίσθητα, προσωπικά δεδομένα. Απαιτείται γι’ αυτό το λόγο η ενίσχυση των εξουσιών, του προϋπολογισμού, του προσωπικού και της υποδομής της Αρχής. Αντιστοίχως πρέπει να ενισχυθεί και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης.
Η ελευθερία του Τύπου στην εποχή της πληροφορίας και της εικόνας αποτελεί βεβαίως κομβικό σημείο για την ανάπτυξη και διεύρυνση της δημοκρατίας. Όταν όμως κανείς, ορθά, επικρίνει τυχόν άμεσες ή έμμεσες κρατικές παρεμβάσεις ή φαινόμενα διαπλοκής με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, δεν μπορεί να προωθεί, να αποδέχεται ή να ανέχεται απαράδεκτες πρακτικές όπως «μαύρες λίστες» ανεπιθύμητων δημοσιογράφων σαν και αυτήν που δημοσίευσε πρόσφατα η ηγεσία του ΚΚΕ.
Η προάσπιση των δημοκρατικών θεσμών, η προστασία και διεύρυνση των ατομικών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, η ελευθερία του Τύπου και της πνευματικής δημιουργίας αποτελούν ένα ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο. Δεν χωρούν ούτε επιλεκτικές εφαρμογές ούτε επιλεκτικές ευαισθησίες.
* Ο Θόδωρος Τσίκας είναι υπεύθυνος Τύπου της Ανανεωτικής Εκσυγχρονιστικής Κίνησης της Αριστεράς